Çocukken büyüdüğünüzde ne olmayı hayal ediyordunuz? Doktor mu? Öğretmen mi? Yoksa pilot ya da astronot mu? 2.000 ebeveynin katılımıyla kısa süre önce gerçekleştirilen bir anket, 11 ila 16 yaş grubundakilerin hayallerindeki meslekler listesinde bir numaranın hâlâ doktorluk (%18) olduğunu gösteriyor. Ancak, bunu sosyal medya fenomenliği (%17) ve özellikle de YouTube yayıncılığı (%14) yakından izliyor.
Sosyal medya yıldızı olmak çok cazip görünebilir. Yıldızlar tanınıyor, egzotik ülkelere gidiyor, şirketlerden bir sürü güzel şey alabiliyor ve hepsinden iyisi, bu yeni işlerden ciddi bir kazanç sağlayabiliyorlar.
Çocukların ve büyük olasılıkla ailelerin genellikle görmedikleri şey, denklemin olumsuz tarafı. Çocuğunuz Instagram ya da YouTube'da çok para kazanan bir yıldız olmayı umuyorsa birçok zorlukla karşı karşıya kalmaya hazır olmalıdır.
Yeni içerik yaratmak zor bir iştir
Kalabalık takipçi topluluklarının eğlenmeye devam etmelerini sağlamak sürekli çaba ister. Her gün yeni ve ilginç gönderiler yaratmak zaman alıcı ve yorucu olabilir.
Bir gönderiye çok fazla zaman ve enerji harcadıktan sonra takipçilerin sonucu göz ardı etmelerini ya da dalga geçmelerini görmek, duygusal açıdan zorlayıcı olabilir. Öz değerini alacağı beğeni ve paylaşım sayısına dayandıran birçok genç influencer, çevrimiçi topluluğun ilgisini yitirmesi halinde sorunlar yaşar. Bu da kaygı duygusunun artmasına yol açabilir.
Ergenlik dönemlerinin sonlarında depresyon ve moral çöküntüsü sorunları yaşayan mevcut influencer'ların hikayeleri de bunu doğrular niteliktedir. Küçük bir çocuğun bu gibi sorunların üstesinden gelmesinin ne kadar zor olacağını hayal edin.
Erken yaşlarda öz saygıyı, herkes tarafından kabul edilmeye dayandırmak risklidir. Bireyin kimliği ergenlik döneminin sonlarında hâlâ oluşma aşamasındadır. Çevrimiçi takipçiler tarafından başarılı görülme isteği, bu süreci çok daha karmaşık bir hale getirebilir. Bir genç güçlü olduğu noktaları, yeteneklerini ve benlik algısını doğal yollarla keşfetmek yerine, sosyal beklentilere saplanıp kalabilir.
Takipçiler gerçek arkadaşlar değildir
Küçük çocuklar takipçilerin gerçek arkadaşlar olmadıkları gibi basit bir gerçeği göz ardı etmeye de eğilimlidirler. Çevrimiçi ortamdaki bu isimsiz topluluklar, en son sosyal medya çılgınlığına bir ara vermek istediklerinde onların yanlarında olmayacak ya da zor günlerinde sırdaşlık yapmayacaktır. Gerçek arkadaşlar ve ailenin yerini hiçbir şey alamaz ve dijital yaşam uğruna onlar göz ardı edilmemelidir.
Çevrimiçi nefret kaçınılmazdır
Sosyal medyanın ilgi odağı olan herkes, kaçınılmaz olarak çevrimiçi nefretle karşı karşıya kalacaktır. Nefret dolu mesajlarla dolup taşan yorum bölümü duygusal bir etki yaratırken, gerçek tehditler yaşı fark etmeksizin herkes için korkutucudur.
Ebeveynler yorumları yöneterek ve uygunsuz davranışları yöneticilere rapor ederek çocuklarına yardımcı olabilirler ama çok sayıda insan söz konusu olduğunda bu pek de mümkün değildir.
Nefret, çocuğun yaşantısının diğer bölümlerine de sıçrayabilir. Okuldaki ya da takımdaki zorbaların, genç influencer'ların yaşantısını özellikle zorlaştırmak için tek yapmaları gereken, kötü amaçlı yorumları dijital dünyada da tekrarlamaktır. Ün kazanan bir çocuk risk altındadır, çünkü gençler başarılı ve popüler olmak için mücadele ederler. Bu nedenle, bazı akranları kıskançlık yapabilir ya da kötü davranabilir ve bazı sahte arkadaşlıklar kurulabilir. Bu gibi yaşlarda, söz konusu deneyimler ekstra acı verici olabilir.
Aşırı paylaşım ve diğer kötü davranışlar
Kim Kardashian özel yaşamı ile ilgili her şeyi paylaşmayı seven, sosyal medyadaki en etkili isimlerden biridir. Paris ziyaretlerinden biri esnasında, bu olabilecek en kötü şekilde geri tepti ve kendisine silah doğrultan suçlular, sekiz milyon dolar değerindeki mücevherlerini çaldılar. Zaman içerisinde, soygunun Kim'in sosyal medya gönderilerine bağlı olarak organize edildiği anlaşıldı.
Bu aşırı paylaşım örneği, herkes için bir uyarı olmalıdır; özellikle de takipçilerini memnun etmek için neredeyse her şeyi yapacak olan genç influencer'lara. Bir çocuğun dijital hayatının başlangıcında ebeveyn denetimi çok önemlidir. Sosyal medyada genel ve özel yaşam arasında sağlıklı sınırlar konulmasına yardımcı olur. Unutmayın, çevrimiçi ortamda yayınlanan her şey sonsuza kadar orada kalır.
Ayrıca sosyal medya yıldızlarının, çocuklara onlar için pek de iyi olmayacak şeyler yapmaları konusunda ilham verebileceklerini de belirtmemiz gerekiyor. Tide Pod (Kapsül Deterjan Yeme) akımının da gösterdiği üzere, kötü önerilere uymak ya da en son sosyal medya çılgınlığının peşine takılmak, yetişkinlerin hayal bile edemedikleri tehlikelere yol açabilir.
Güzel profiller resmin tamamını göstermez
Çocukların sosyal medyada gördükleri şeyin gerçek hayat olmadığını anlamaları gerekiyor. Sosyal medya influencer'ları tarafından paylaşılan gönderiler kurgudur ve büyük ölçüde düzenlenmiştir. Bu, takipçilerin kendilerini yetersiz hissetmelerine neden olabilir. Bunu hedef almak amacıyla bazı sosyal medya yıldızları video ya da fotoğraf çekmek için gerekli hazırlıkları anlatmaya bile başlamışlardır. Söz konusu kişiler, o detayları ekleyerek çevrimiçi yaşamlarının aslında içerisinde genellikle utanç verici ya da hoş olmayan anlar bulunan ve her zaman eğlenceli ve göz kamaştırıcı olmayan büyük resmin küçük bir parçası olduğunu göstermeye çalışıyorlar.
Psikoloji servisi olarak YouTube mu?
Birçok YouTube yayıncısı psikolojik iniş ve çıkışları, ayrılıkları, kaygıları ve korkuları ile ilgili videolar yayınlıyor. Bazen kendini kötü hissetmenin normal olduğu ve bunu atlatmanın yolları bulunduğunu gösterdiği için bunlar işe yarayabilir. Ancak, bir insanda işe yarayan şey, diğer insanlarda da işe yarayacak demek değildir.
"Yüzeysel" tavsiye, ciddi psikolojik sorunları ele almanın en iyi yöntemi değildir. Bir YouTube kanalı, hassas sorunlar hakkında arkadaşlar, aile ya da bir psikolog gibi güvenilir taraflarla yapılan gerçek bir diyaloğun yerini alamaz.
Bir ebeveyn çocuklarının güvende kalmasını sağlamak için ne yapabilir?
- Çocuklarınızla konuşun ve çok küçük yaştan itibaren onlara çevrimiçi deneyimlerinde yol gösterin. Çocukken iyi alışkanlıklar edinirlerse ergenlik döneminde de bu kurallara uymayı sürdürebilirler. İletişimi olabildiğince açık tutun. Çevrimiçi yaşantılarında yanlış giden herhangi bir şey olursa çocuğunuzun sizi güvenilir bir danışman olarak göreceğinden emin olun.
- Küçük çocuğunuz bir influencer'ı takip ediyorsa siz de o kişiyi takip edin ve paylaştığı şeylere dikkat edin. Ortaya çıkan uygunsuz içerikler hakkında konuşmak için çocuğunuzun yanında olun.
- Kuşak farkını kapatacak köprüler inşa edin. Çocuğunuzla sohbet ederken, dinlemek konuşmaktan daha değerli olabilir. Çocuğunuzun onun söyledikleri ile ilgilendiğinizi bilmesini sağlayın ve verdiğiniz nasihate kendiniz de uyarak ona örnek olun.
- Çocuğunuzun tanınmış bir içerik yaratıcı olma hedefini, ona yakın olmak ve ona sadece çevrimiçi yayınlara hazır olmaktan fazlasını öğretmek için bir fırsat olarak kabul edin. Gençler arasındaki en son trendlerden haberdar olun. Elbette sorumluluklarınız var ama otorite figürü olarak davranmamaya çalışın. Her ikinizin de öğrenmeye devam ettiğinizi net bir şekilde ifade edin. Bu şekilde, ergen çocuğunuzla iletişim kurmanın özellikle zor olduğu bir yaşta iletişim kurmanın keyfini çıkarabilirsiniz.
- Çocuğunuzun çevrimiçi ne yaptığını takip etmek ve önerilere ihtiyacı olabilecek durumları saptamak için ebeveyn kontrol araçları kullanın. Sizin desteğinizle, sorumluluk bilinci içerisinde hareket etmeyi, görüşlerini dile getirmeyi, iyi hedefler belirlemeyi ve bu hedeflere ulaşmayı öğrenebilirler. Bu son nokta, birçok gencin anında sonuçlar elde etmeyi beklediği günümüzde özellikle önemlidir.
- Medya okuryazarlığı eğitimi ve yaşam koçluğu birlikte yapılır. Çocuğunuza başarı kadar sürecin de önemli olduğunu en başında öğretin. Başarılı bir YouTube yayıncısı olmak, başlangıçta çok büyük bir adımdır. Bu birçok küçük adımdan oluşan, uzun ve karmaşık bir yolculuk gerektirir. Çocuklarınızın eleştirel düşünmelerine, sahte haberleri saptamalarına ve sorumluluk bilincine sahip, proaktif ve akıllı internet kullanıcıları olarak davranmalarına yardımcı olun.