İLK MESAJ
Merhaba! Çok tatlısın! Nasılsın? Canın mı sıkılıyor? Benim de! Bana fotoğraflarını yollar mısın? Erkekler hakkında konuşmak ister misin? Hiç kimseyle öpüştün mü?
Şüpheli olan ne?
- Anında çocuğa iltifat etmeye başlama
- Uygun olmayan ayrıntılar isteme
- Fotoğraf isteme
Çocuğunuz buna nasıl tepki vermeli?
Çevrimiçi istismarcıların, çocuğu özel ve değerli hissettirecek iltifatlar kullanması yaygın bir yöntemdir. Bu, tüm iltifatların bir kandırma olduğu anlamına gelmez ama çocuğunuz iltifatlar çok erken geldiğinde ve sıklıkla söylendiğinde dikkatli olmalıdır.
Çocuğunuza, tartışmalı konuların doğal olarak ilgi çekici olduğunu söyleyin ancak çocuğunuz, yabancılarla bu tür konuşmalara girmenin her zaman riskli olduğunu veya rahatsız edici durumlara yol açabileceğini bilmelidir. Çocuğunuzu çevrimiçiyken dikkatli olmaya, kendisine uygunsuz mesajlar gönderildiğinde ekran görüntüsü almaya ve rahatsız edici hale gelen herhangi bir konuşmayı bitirmeye teşvik edin.
TV muhabiri ve yazar Kristina Kovesova ile ortaklaşa yazılan, konuyla ilgili bu makale sayesinde çevrimiçi istismarcıların kullandığı teknikler ve motivasyonları hakkında daha fazla bilgi edinin.
Sonuç olarak yabancı kişilere fotoğraf göndermek her zaman risklidir. Çocuğunuz kendi fotoğrafını gönderdiğinde, onun üzerindeki kontrolünü kaybeder. Çevrimiçi istismarcılar bu bilgileri ya da fotoğrafları, daha fazlasını istemek veya çevrimiçi ortamda ya da ebeveynleriyle paylaşmakla tehdit etmek için kullanır. Çocuklarınızı kendilerine şantaj yapılmasına ve daha kötü kararlar almaya zorlanmasına izin vermemeye teşvik edin. Diyaloğu hemen sonlandırmaları ve sorun olduğunda sizden yardım istemeleri konusunda cesaretlendirin. Çocuğunuzun bir hata yaptığında bile size gelebileceğini hissetmesi için onunla açık diyalog kurun ve yargılayıcı olmayın.
BİLGİ KUTUSU
Zararı azaltmaya çalışın
Çocuğunuza bir şeyi tamamen yasaklamak ve gizlice yapmasına neden olmak yerine, zararı azaltma yaklaşımını deneyin. Nasıl yapılır?
Zarar azaltma, çocuklarınızı riskli yolu kullanmaktan kaçınmaya teşvik etmek anlamına gelir. Fotoğraf gönderme söz konusu olduğunda, çocuğunuza üç güvenlik seviyesi olduğunu söyleyin. Yüzlerini ve onları tanımaya yarayan izleri gösteren bir fotoğraf göndermek, belirsiz bir fotoğraf göndermekten çok daha risklidir. İkinci seçeneği seçerlerse, potansiyel çevrimiçi istismarcının çocuklarınıza şantaj yapacak hiçbir şeyi kalmaz. Ancak tabi ki en güvenli yol, hiçbir şey göndermemektir.
İKİNCİ MESAJ
“Selam, okuldan döndün mü? Okuldan nefret ediyorum. Ev çok daha iyi! Evde yalnız mısın? Annen yine mi geç saatlere kadar çalışıyor? Yani... Sadece birkaç dakikamız mı var? O zaman en iyi şekilde değerlendirelim.”
Şüpheli olan ne?
- Bölgesini belirleme
- Aile ile ilgili bilgileri öğrenme
- Kendilerinin (avcı) tespit edilememesini sağlama
Çocuğunuz buna nasıl tepki vermeli?
Öncelikle çocuğunuz, kendi durumuyla bağ kuran herkesin, örneğin “Ben de okuldan nefret ediyorum!” güvenilir olmadığını bilmeli. Çevrimiçi istismarcılar, bir diyalog başlatmak ve şüphe uyandırmadan çocuğunuzun akran kültürüne ayak uydurmak için “ayna olma” yöntemini ve sempatiyi kullanabilirler.
Başka bir uyarı işareti, bir yabancının çocuğunuzun ailesi hakkında çok fazla soru sormasıdır. Çocuklarınıza bazı bilgileri paylaşmanın sorun olmadığını, ancak çok fazla ayrıntıya girmenin sorunlara yol açabileceğini söyleyin. Riskleri açıklarken gerçek hayattan örnekler kullanmaya çalışın. Örneğin geçmişte, insanların daha sonra hırsızlık yapmak amacıyla değişik evlerin düzenini anlamak için sosyal ağları kötüye kullandığı durumlar olmuştur. Ancak genellikle avcı, yakalanmadan çocukla konuşmaya devam etmek için durumu planlar. Çocuğunuz “Ailem evde” dediğinde arkadaşının tepkisi nedir? Aniden sohbeti bitirip ortadan kayboluyorsa, çocuğunuz bunu bir tehlike işareti ve arkadaşlığı sonlandırmak için bir işaret olarak görmelidir.
ÜÇÜNCÜ MESAJ
“Seninle konuşmak gerçekten hoşuma gidiyor! Yalnızca 12 yaşında olduğuna emin misin? Yaşına göre çok olgunsun! Haydi bu bizim küçük sırrımız olsun! Heyecanlı, değil mi?"
Şüpheli olan ne?
- Çocuğun olgunluğuna işaret etme
- Çocuğu ailesinden soyutlama
- Çocuğu “seçilmiş” hissettirme
- Çocuğu sır tutmaya teşvik etme
Çocuğunuz buna nasıl tepki vermeli?
Bir çocuğun "olgun" olduğuna işaret etmek, genellikle yetişkinlere yönelik konuları ve soruları gündeme getirmenin ilk adımıdır. Çocuklar bunu büyük bir iltifat olarak görebilir. Ancak özellikle arkadaşları sohbete devam etmeyi reddederek "olgun" davranmadığını ima ederse, rahatsız edici konuları konuşmak için kendilerini baskı altında hissetmemeleri gerektiğini bilmelidirler.
Bir çocuğu bir sohbeti gizli tutmaya teşvik etmek, göze çarpan başka bir tehlike işaretidir ancak çocuklar için sırlar genellikle arkadaşlıklarını sınamanın veya güçlendirmenin bir yoludur. Bu nedenle, talebi bir uyarı işareti olarak görmeyebilirler. Küçük bir sırrı saklamakta sakınca olmasa da “örneğin bir arkadaşın diğerine aşık olması gibi” neden biri onlardan tüm arkadaşlıklarını bir sır olarak saklamalarını istesin ki? Çocuklarınızın ancak kötü niyeti varsa bir kişinin ilişkiyi saklamak isteyebileceğini bilmeleri gerekir. Çocuklarınızla sağlıklı ve açık bir ilişki sürdürmek için çok çaba gösterin, böylece sizden sır saklamaları ve bir çevrimiçi istismarcının onları başkalarından ayırma girişimlerine inanmaları riski azalacaktır.
DÖRDÜNCÜ MESAJ
“Annen üzerine mi geliyor? Üzüldüm. Anneni takma, o zaten aptalın teki. En azından birbirimizle konuşabiliriz. Ben her zaman senin yanında olacağım.”
Şüpheli olan ne?
- Çocuğa, onu gerçekten anlayan tek kişinin kendisi (avcı) olduğunu hissettirmeye çalışma
- Çocuğu ailesinden ya da hayatındaki diğer güvenilir insanlardan soyutlamak için evdeki çatışmaları kullanma
Çocuğunuz buna nasıl tepki vermeli?
Çocuğunuza sağlıklı bir ilişkinin nasıl olması gerektiğini gösterin, bunu yaparken ideal olarak onlarla sağlıklı bir ilişki kurun ve onu akranlarıyla arkadaşlık kurmaya teşvik edin. Çocuklarınızın güvenilir arkadaşları ve anlayışlı bir ailesi varsa, ebeveynleri ve kardeşleri, aynı zamanda büyük anne ve büyük babaları, amcaları, teyzeleri ve kuzenleri de dahil olmak üzere, bir çevrimiçi istismarcının onları ihtiyaç anında yardım edebilecek kişilerden ayırmasına izin verme olasılıkları daha düşük olacaktır. Ayrıca, neredeyse her ailede ve hatta her arkadaşlıkta meydana gelen ara sıra yaşanan çatışmalara rağmen çocuğunuza onları sevdiğinizi ve size güvenebileceklerini söyleyin.
BEŞİNCİ MESAJ
“Dondurma ister misin? Seni okuldan alabilirim, nerede olduğunu söylersen tabi. Haydi ama, kendi kararlarını verebilecek yaştasın.”
Şüpheli olan ne?
- Çocuğun nerede olduğuyla ilgili hassas bilgileri almaya çalışma
- Çocuğu kendi yaşından büyük davranmaya teşvik etme
- Ebeveynlerinin bilgisi olmadan gizli bir buluşma ayarlama
Çocuğunuz buna nasıl tepki vermeli?
Çocuklarınızla gizli, yarı gizli ve açık veriler hakkında konuşun. Okullarının ismini yalnızca tamamen güvendikleri kişilere vermeliler.
Peki ya buluşma? Çevrimiçi istismarcı büyük ihtimalle çocuğunuzla tek başına buluşmak isteyecektir. Hatta bunu, çocuğunuzun cesaretini veya kendi iradesini göstermesi için yapması gereken bir meydan okuma gibi göstermeye çalışabilir. Ancak çocuğunuz yeni çevrimiçi arkadaşıyla gerçekten tanışmak istiyorsa, size her zaman buluşmadan bahsetmeli ve yanında başka birini de getirmelidir. Yaşına uygun bir arkadaşı, kardeşi veya akrabası olabilir. Çocuklarınız asla bilmedikleri ya da tenha olabilecek yerlere gitmemeleri gerektiğini bilmelidir. Son olarak, çocuğunuz sınırlara sahip olmanın yanlış bir şey olmadığını ve herhangi bir konuda baskı altında hissederse, her zaman sizden yardım isteyebileceğini unutmamalıdır.
