Katerina, 2015 ve 2022 yılları arasında, 90'larda Microsoft Game Studios tarafından geliştirilen popüler gerçek zamanlı strateji oyunu Age of Empires II’yi ve 2019'daki başarılı yeniden düzenlemesi Age of Empires II’yi ele aldı: Definitive Edition, Forgotten Empires tarafından geliştirildi ve Xbox Game Studios tarafından yayımlandı. Prag Charles Üniversitesinde Sinoloji okurken, yayıncılık Katerina için yarı zamanlı iş haline gelmeye başladı ve hatta kendisini dünyanın en iyi 10 kadın oyuncusu arasında buldu. Bir çeviri bürosunda tam zamanlı çalışmaya başladığından beri oyun oynamaya ara veren ve işinin onu çok meşgul ettiğini söyleyen Katerina şöyle söylüyor: “Kanalıma abone olarak ve düzenli bağış yaparak beni destekleyen bir hayran kitlesi ve topluluk oluştu. Yolculuğumu başkalarıyla paylaşmaktan keyif aldım ve öğretmeyi her zaman sevdiğim için bildiklerimi izleyicilere aktarmak heyecan verici oldu. Bazı hayranlarım ve abonelerim ile arkadaş olduk ve çevrimdışı dünyada da tanışma şansımız oldu.”
OdetteD kanalını geliştirmek için harcadığı yedi yıl boyunca Katerina, Twitch'in işleyişi ve ortamı hakkında önemli bilgiler edindi. Aşağıda, platformda gezinmenize ve çocuklarınıza platformu sorumluluk bilinciyle kullanmayı öğretmenize yardımcı olabilecek bazı konular var.
Twitch’ten bahsedildiğinde insanların aklına ilk gelen şey nedir? Canlı oyun. Oyun kanalları web sitesindeki en popüler kanallar arasında yer alsa da keşfedilecek çok daha fazla şey var. Odette bu konuda şöyle diyor: “Yemek pişirme, sanat ve müzik kanalları, röportajlar, siyasi tartışmalar, stand-up gösterileri, canlı masal anlatma... Platformun sunduğu olanaklar oyun oynamanın çok ötesine geçiyor. Twitch'te hem ebeveynler hem de çocuklar için kaliteli eğitim içerikleri bulabilirsiniz.” Bazı içerik oluşturucular, ruh sağlığı veya kanser gibi konularda farkındalık yaratırken, bir amaç için veya bir STK'ya bağışta bulunmak için aktif olarak para topladıkları hayırseverlik yayınları yapıyor.
Uzmanlık kanalları hakkında daha fazlasını keşfetmek ister misiniz? Twitch'teki içerikler, Yiyecek ve İçecek gibi konu başlıklarının yanı sıra canlı müzik veya konuşma programları ve podcast'ler yayımlayan diğer akışlara ayrılır. Çocuklarınızın yanı sıra sizlerin de bir yetişkin olarak çekici bulabileceğiniz içerikler yer alır.
Aile ve çocuk dostu Twitch kanalları için resmi bir etiket yoktur (aile dostu kanalların yeni bir alt bölümü hakkında tartışmalar olsa da), ancak bu kanallar genellikle bazı belirli işaretlerle tanımlanabilir. Katerina Tuzarova bunu şu şekilde belirtiyor: “Bazı yayıncılar, kanalları hakkındaki bilgilerde, yalnızca +18 olduğunu veya tam aksine içeriğin aile dostu ve küçük yaştakiler için uygun olduğunu belirtir. Ayrıca bazı kanallar, kullanıcı yayını açtığında gösterilen bazı özellikler taşır. Yayın hemen oynatılmaz; izleyicinin önce 18 yaşından büyük olduğunu onaylaması gerekir. Bu, ebeveynlerin potansiyel olarak uygunsuz içeriğe sahip kanalları belirlemelerine yardımcı olabilir.” Diğer durumlarda, kullanıcı sohbete ilk kez girdiğinde hazır bir mesaj çıkar ve sohbetin kurallarının yanı sıra içeriğin yalnızca yetişkinler için olduğu vurgulanır. Twitch'te yayınları izlemek ve sohbeti okumak için kayıtlı bir hesaba ihtiyacınız olmadığından, çocuğunuzun takip ettiği içeriği izlemek kolay olabilir.
Video oyunları oynayarak çocuğunuz neler öğrenebilir? Devamını okuyun.
Katerina kendi yayınına başlamadan önce arkadaşlarının yayınlarını izliyordu. Bu sayede hem ilham aldı hem de topluluk ve yayıncılığın diğer önemli yönleri hakkında bilgi edindi. Kendisi bu durumdan şöyle bahsediyor: “Bir çocuk kendi kanalını kurmak istiyorsa, öncelikle izleyici olarak yeterli deneyime sahip olmalı ve arkadaşlarını veya ailesini kanallarında onları desteklemeye davet etmelidir. Bu, kanalları etrafında güvenilir bir topluluk oluşturma şanslarını artırır ve izleyicisiz kalmalarına veya sadece yabancı kişilere yayın yapmalarına engel olur. Kanalınızda bulunan arkadaşlar ve aile üyeleri, istediğiniz ortamı oluşturmanıza yardımcı olabilir ve bir trol sohbete girdiğinde nefret söylemleriyle mücadelenizde sizi destekleyebilir.”
Hem yayıncılar hem de izleyiciler için, tam ve yarı zamanlı birçok iş fırsatı var. Bir izleyici bir kanalı beğenirse, her ülkede farklı olan aylık bir ücret karşılığında kanala abone olabilir. Bundan hem yayıncı hem de Twitch bir pay alır. Hayranlar ayrıca düzenli olarak bağış zorunluluğu olmadan tek seferlik bağışlarla yayıncıyı destekleyebilir. Yayıncı Katerina Tuzarova bu konuda şöyle diyor: “Yayın akışı pazarlama, vergiler gibi, bir işletmeye ait tüm ayrıntıların yer aldığı bir iş haline gelebilir. Kanal ve izleyici tabanı büyüdükçe, yayıncı Instagram ve diğer sosyal medyadaki influencer'lar gibi ortaklık ve sponsorluk teklifleri almaya başlayabilir. Kanalın başarısı yayıncının becerilerine bağlıdır, ancak işin içinde biraz da şans var. Kanalınızı çekici hale getirmenin birçok yolu var. İyi bir mikrofon, kamera ve ışıklandırma temel unsurlardan bazılarıdır. Markalaşma, içerik stratejisi ve program da önemlidir; örneğin, insanların kanalınıza abone olduktan sonra herhangi bir Twitch sohbetinde kullanabilecekleri kendi emojilerinizi oluşturabilirsiniz. Emojinizi diğer Twitch sohbetlerinde kullanmak da güzel bir reklam yöntemidir ve bazı insanlar yalnızca emojileri kullanabilmek için bir kanala abone olur. Emojilerin yanı sıra çeşitli tasarım ve animasyonları da içeren kanal markalaşması, grafik tasarımcılar ve sanatçılar için iş fırsatları yaratır.” Ayrıca bazı durumlarda, sohbet moderatörlerine ödeme yapılır yani yayıncıdan maaş alırlar.
Genellikle izleyiciler, PayPal veya kredi kartı kullanarak üçüncü taraf bir hizmet (Streamlabs veya StreamElements gibi) aracılığıyla yayıncılara “bağış” gönderir. Ayrıca “bit” adı verilen bir Twitch para birimi de vardır. Kullanıcılar bitleri doğrudan web sitesi üzerinden satın alabilir (Twitch bir pay alır) ve daha sonra sohbette özel bir mesajla yayıncıya gönderebilir. Çocuğunuz bir yayıncıyı bağış yaparak desteklemek isterse ne olur? Katerina yani Odette bu konuda şunları tavsiye ediyor: “Siz ve çocuğunuz, favori yayıncılarını desteklemek için sınırlı bir aylık bütçe veya tek seferlik bir katkı bütçesi yapabilir ve muhtemelen seçimi birlikte tartışabilirsiniz. Ben, yayın izlemeyi futbol maçına gitmeye benzetiyorum, bir başkasının oyununu izlemek, taktiklerine ve düşüncelerine hayran olmak için de para ödüyorsunuz. İçerik yüksek kalitede ise ve çocuğun yaratıcılık veya sosyal düşünme gibi becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilecekse, yayıncıya abonelik veya bağış mantıklı olabilir.”
Ekstra ipucu: Çocuklarınızla yüksek kaliteli içerikler hakkında konuşun, bu sayede kendi kanallarını kurmaya karar verirlerse daha bilinçli olurlar. Çocuklarınıza çevrimiçi hizmet sunmanın avantajları ve dezavantajları hakkında sorgulamayı öğretin ve finansal düşüncenin temellerini birlikte gözden geçirin.
Çocuklar uygulama içi satın alma konusunda kolayca kanabilir. Onlara sorumluluk bilinciyle nasıl yaklaşılmalı?
Statista, 2023
Twitch'te çocuklar daha küçük veya daha büyük toplulukların bir parçası olabilir. Katerina Tuzarova sözlerine şöyle devam ediyor: “İlgi alanlarını paylaşabilir, sosyal becerilerini geliştirebilir, sohbet edebilir ve dünyanın her yerinden insanlarla tanışabilir, hatta yüz yüze görüşebilirler. Bazı topluluklarda düzenli olarak buluşmalar düzenleniyor. Almanya'da bir Age of Empires II turnuvası düzenlendiğinde, orada buluşur ve çevrimdışı dünyada da arkadaşlıklar geliştirirdik. Turnuva oyunlarını birlikte izledik, aynı zamanda çevreyi gezdik ve başka eğlenceli aktiviteler yaptık.” Elbette, reşit olmayan çocuklara her zaman bir yetişkin eşlik etmeli ve gerçek hayattaki bu tür kişisel ilişkiler etraflıca tartışılmalı ve düşünülmelidir.
Teknoloji, bir çocuğun gelişimini nasıl olumlu yönde etkileyebilir? Daha fazla bilgi edinin.
Çocuğunuz daha küçük kitlelere sahip Twitch kanallarını takip ederse değerli bir topluluk bulma şansı artar. Oyuncu sözlerine şunu ekliyor: “Sohbette on binlerce kişi varsa, tanışmak veya normal bir sohbet başlatmak daha zordur.” Birçok Twitch kullanıcısı daha sonra çocuklar arasında da popüler olan (Twitch’te olduğu gibi kullanmak için 13 yaşından büyük olmak gerekiyor) ve yayın platformundan bağımsız olarak da kullanılabilen ayrı bir anlık mesajlaşma sosyal platformu olan Discord üzerinden bağlantı kuruyor. Katerina bu konuda şöyle diyor: “Burada, Twitch yayını çevrimdışı olduğunda bile kalabilir ve çeşitli konuları tartışabilirler. Örneğin yemek pişirme, evcil hayvanlar veya spor için ayrılmış Discord sohbet odaları var. Bu şekilde, sadece sohbet etmek veya birlikte oyun oynamak dışında biriyle gerçekten bağlantı kurabilirsiniz. Discord'da, kullanıcılara Twitch'te sahip oldukları sohbet moderatörü veya abone gibi aynı roller atanır. Bir Twitch kanalına abone olup karşılığında bir dizi özel emoji almışlarsa, bunları Discord'da da kullanabilirler.
Ayrıca, çoğu Twitch kanalı ve topluluğu uluslararası olduğu için, çocuğunuz yabancı bir dil öğrenebilir veya yabancı dil pratiği yapabilir. Bu da Odette'in deneyimiyle destekleniyor, üniversitede Çince okurken hem Çekçe hem de İngilizce yayın yapıyordu. “Anadil olarak, aklınıza gelebilecek hemen her dilde konuşanlar var. Örneğin, Çince sohbetlere katılır ve onlardan yeni kelimeler öğrenirdim.”
İngilizce %52,89
İspanyolca %10,87
Almanca %7,28
Portekizce %6,46
Rusça %6,39
Statista, 2023
Elbette Twitch'in pek çok dezavantajı da var. Hem yayıncılar hem de izleyiciler nefret söylemiyle karşılaşabilir. Bu konuda Katerina şunları söylüyor: “Örneğin bazı nefret söyleminde bulunanlar ve troller, diğer insanların görünüşleri hakkında acımasızca yorum yapıyor. Ancak belirli değerleri teşvik eden ve yayının atmosferini belirleyen sağlıklı bir topluluk, hedef alınan kişiyi destekleyebilir. Bu tür kişiler de web sitesinde yasaklanabilir ve/veya rapor edilebilir. Ayrıca, zaman aşımı adı verilen ve seçilen sınırlı bir süre için yasaklama anlamına gelen bir uyarı önlemi de vardır. Çoğu yayıncı, güvenilir izleyicilerinden, arkadaşlarından veya ailelerinden bazılarına sohbet moderatörü rolü ile topluluğu yönetmelerine izin verir.” Katerina çocukların nefret söylemine tepki vermemelerini tavsiye ediyor çünkü saldırganın en çok aradığı şey duygusal bir tepkidir ve çocuğa zarar vermeyi amaçlar.
Belirli sohbet kurallarını uygulamak, nefret edenlerle etkileşimi önleyebilir. Yayıncı sohbet ayarlarını düzenleyebilir ve yalnızca kanalı takip edenlerin sohbete katılmasına izin verebilir, hatta başkalarıyla sohbet edebilmek için 10 dakika ila 3 ay arasında değişen belirli bir süre boyunca kanalı takip etmek gerektiğine dair bir kural koyabilir. Bu, botların, dolandırıcılık mesajları yayımlayan istenmeyen e-posta göndericilerinin ve nefret söylemi yayımlayan trollerin sohbete katılmasını önleyebilir. Yayıncı ve moderatörler, herhangi bir kullanıcının mesaj ve yasaklama geçmişini görebilir, bu da karar vermelerine ve güvenlik önlemleri almalarına yardımcı olur.
Twitch'teki tüm sohbetlerde istenmeyen mesajları gizlemek için Sohbet Filtrelerini ve diğer moderasyon araçlarını kullanabilirsiniz. Çocuğunuzun bunları kullanmayı kabul etmesini ve kurallara uyma ihtimalini artırmak istiyorsanız, her adımı ayrıntılı bir şekilde açıklayın, çocuğunuzun soru sormasına izin verin ve bu soruları sabırla yanıtlayın. Karşılıklı güven ve anlayışınızı desteklemek için bazı kanalları birlikte izleyebilirsiniz. Şeffaflığı aile kültürünüzün değişmez bir parçası haline getirmek de önemlidir. Zaman zaman gelişmeleri konuşmaktan ve hem olumlu hem de olumsuz deneyimlerinizi paylaşmaktan çekinmeyin.
Sosyal platformlarda istismarın ve siber zorbalığın nasıl önlenebileceği hakkında daha fazla bilgi edinin.
Twitch de dahil olmak üzere diğer tüm yayın veya sosyal medya platformlarında, dijital güvenliğin belirli ilkelerine uyulmalıdır. Çocuğunuza aşağıda belirtilen kurallara uymasını tavsiye edin ve bunu yapmasının neden akıllıca olduğunu açıklayın.
-Kişisel bilgilerin paylaşılmasından kaçınmalıdır. Çocuğunuz bir yayıncıysa, kimse nerede olduğunu tespit edememelidir. Örneğin yayının arka planından bunun anlaşılmamasına dikkat edin. Çocuklarınıza, topluluğa güvenseler ve yalnızca kapalı sohbet odalarında aktif olsalar bile, sohbette neden herhangi bir kişisel bilgiyi ifşa etmemeleri gerektiğini açıklayın. Ve bazı kullanıcıların neden gerçek isimlerini asla açıklamadıklarını anlatın. Kimlik hırsızlığının nasıl yapıldığını ve kişisel verilerin siber suçlular tarafından sıklıkla kötüye kullanılan değerli bir varlık haline gelebileceğini açıklamak yardımcı olabilir. Ayrıca, zararlı bağlantılar aracılığıyla kötü amaçlı yazılım yayarak kullanıcı hesaplarına ve muhtemelen tüm cihaza da ulaşabilirler.
Aşağıda yer alan kişisel bilgiler Twitch'te asla paylaşılmamalıdır
Twitch, 2023
-Çocuğunuza tıklamaması gereken bağlantılar olduğunu öğretin. Twitch de dahil olmak üzere çoğu çevrimiçi platformda olduğu gibi, kullanıcılar dolandırıcılık, istenmeyen e-posta ve kimlik avı saldırısı ile karşılaşabilir. Kötü amaçlı web siteleri ve hatta kötü amaçlı yazılımlar genellikle şüpheli bağlantılar içinde gizlenir. Örneğin, botlar, troller veya diğer kötü amaçlı kişiler tarafından yayın sohbetinde yayılabilirler. Kötü amaçlı yazılımlar sadece Twitch hesabına değil, tüm cihaza da bulaşabilir. Bir program indirmeleri veya örneğin kredi kartı bilgilerini isteyen bir form doldurmaları istendiğinde çocuklarınız dikkatli olmalıdır. Çocuklarınıza tanımadıkları kişilerden gelen bağlantılara asla tıklamamalarını ve çevrimiçi herhangi bir yere kişisel veri girmekten kaçınmalarını söyleyin. Böyle bir durumda, her adımda bir yetişkinle birlikte olmalıdırlar. Bir dolandırıcılığın nasıl fark edileceğini ve sosyal mühendisliğin temel belirtilerinin neler olduğunu açıklamak faydalı olabilir.
-Twitch'te belirli dolandırıcılıklar ortaya çıkabilir. Bir yayıncı tarafından tanıtılan en yaygın olanlardan bazıları hakkında bilgi sahibi olun (İngilizce).
-Çocuklarınıza nasıl güçlü bir parola oluşturabileceklerini öğretin. Güçlü harf ve rakam kombinasyonları, çocuğunuzun hesabının ve kişisel bilgilerinin güvende kalmasını ve yanlış ellere geçmemesini sağlamaya yardımcı olabilir. ESET Güvenlik Farkındalığı Uzmanı Jake Moore tarafından hazırlanan bu kısa videoyu izleyerek dikkatlice düşünülmüş parolaların neden önemli olduğu hakkında daha fazla bilgi edinin. Veya hemen güçlü bir parola oluşturmayı deneyin. Çocuğunuzun hesabına ekstra bir güvenlik katmanı eklemek ve onu yetkisiz girişlerden daha etkin korumak istiyorsanız, MFA'yı (Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama) uygulamayı düşünün. Twitch'in belirttiği gibi: Çocuğunuzun şifresi ele geçirilirse, kendi telefonuna veya sizin telefonunuza gönderilen benzersiz kod olmadan hesaba erişilemez. Adım adım şöyle ilerleyebilirsiniz.
Birisi çocuğunuzun hesabına mı erişti? İzlenmesi gereken kurallar var.
-Çocuğunuz yeni bir eklenti ve diğer uzantıları yüklemeden önce iki kez düşünmelidir. Bazı dolandırıcılık yöntemleri/mesajlar, çocuğu örneğin yeni bir oyun uzantısı indirmeye, yeni bir eklenti yüklemeye veya çocuğunuzun IP adresine erişmek ve nerede olduğunu öğrenmek, cihaz türünü, pil seviyesini veya tercih ettiği dili belirlemek gibi zarar verebilecek diğer cazip görünen ekstra özellikleri yüklemeye teşvik eden bir istek içerir. Çocuğunuzun cihazının, bu tür dolandırıcılıklarla bilgisayar korsanlarının eline geçmesi ve savunmasız olmaması gerekir. Daha önce bahsedilen bilgi türleri, konum tahminleri ve daha fazlası için kötüye kullanılabilir.
Temel dijital güvenlik ilkeleri çocuğunuzun çevrimiçi faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası haline geldiğinde, Twitch eğlenmek ve kendini eğitmek için iyi bir yer olabilir. Aynı şey diğer birçok çevrimiçi platform için de söylenebilir. TikTok veya PlayStation'ın olumlu yönleri hakkında da daha fazla bilgi edinin.
Twitch'e konusunda daha fazla bilgi mi arıyorsunuz? Connect Safely NGO tarafından oluşturulan Ebeveyn Kılavuzu’nu (İngilizce) keşfedin ve bu rehberi ücretsiz olarak indirin (İngilizce).
Android için ESET Ebeveyn Kontrolü
30 GÜN BOYUNCA ÜCRETSİZ DENEYİNÇocukların çevrim içi davranışlarının uygun ve güvenli olmasını sağlamak, bu dijital çağda ebeveynlerin günlük sorumluluğu haline geldi. Bir an için tersini düşünelim! Çocuklara sorduk: “Ebeveynlerinize kendi çevrim içi alışkanlıklarıyla ilgili ne gibi bilgiler vermek istersiniz? Değiştirmeleri gereken bir şey var mı?"
Ebeveynlerin çocuklarına güvenli çevrimiçi alışkanlıkların önemini hatırlatmaları için yaz tatili mükemmel bir fırsattır
Yeni fotoğraf paylaşım uygulaması “BeReal”ı duymuş olabilirsiniz. Ama ne olduğunu merak da ediyor olabilirsiniz. Ayrıca çocuklarınız için güvenli olup olmadığını da.
