Metaverse insan etkileşimlerinin fiziksel ve coğrafi sınırları aşmasına imkan veren teknolojik bir altyapı olarak tanımlanabilir. Ayrıca bu nedenle, sanal dünyalara bağlantı sağlayan kesintisiz 3 Boyutlu alanlara sahip, internetin yeni ve önemli ölçüde genişletilmiş bir versiyonu olarak da tanımlanmaktadır. Fortnite, Roblox, Minecraft ve Second Life gibi popüler çevrimiçi çoklu platform video oyunları metaverse’lerde kendi kendine büyümektedir. Bu yeni sanal dünyalar çocukların sadece oyun oynamasına imkan sunmamakta ayrıca birbirleriyle iletişime geçmelerini, ilişki kurmalarını, yaratıcılıklarını geliştirmelerini ve daha fazlasını da sağlamaktadır. Popüler rap şarkıcısı Travis Scott, 2020 yılında Fortnite üzerinden konser verdiği sırada önemli bir dönüm noktasına da imza attı. Konserin en kalabalık anında, dünya çevresinden 12 milyonun üzerinde kullanıcı bu etkinlikte bir araya geldi. Oyuncular ekrandaki görsel ve işitsel gösteriyi sadece beğenmedi aynı zamanda arkadaşlarıyla beraber bu olayı sanal olarak da deneyimledi.
Mark Zuckerberg gibi teknoloji devleri bile metaverse konusunda oldukça heyecanlı görünüyor. Zuckerberg, şirketi Facebook’un adını 2021 yılı sonunda Meta olarak değiştirdi ve böylece yükselen sanal dünyaya olan ilgisini tam olarak teyit etmiş oldu. Vizyonu ise, uygun bir kulaklıklı mikrofon ile kripto cüzdana sahip olan herkese 7/24 açık olan bir metaverse oluşturmak. Bu yeni platformun, sanal galeri turlarından arkadaşlarla oyun oynamaya, fantastik gezegenlere yapılacak seyahatlerden çeşitli tarzdaki eğitimlere erişime ve finansal yatırımlara kadar her yaştan kullanıcı için sayısız olasılığın önünü açacağı öngörülüyor.
Metaverse ile ilgili cevaplanmamış birçok soru da var. Belki de en önemlisi yeni sanal dünyanın çocukları ve ergenleri nasıl etkileyeceği konusu. Çeşitli anketler metaverse’e en çok ilgi gösteren yaş grubunun 1997 ve 2012 yılları arasında doğan Z kuşağı olduğunu gösteriyor. Yeni teknolojiye karşı daha temkinli olan birçok ebeveyne karşın metaverse’ün aslında çocuk gelişimine olumlu etkisi olan birçok yanı da bulunmaktadır.
Psikolog ve terapist Jarmilla Tomkova'ya göre “Metaverse çocukların ve ergenlerin yaratıcılık ve hayal gücünü geliştirmelerine yardımcı olabilir.” Tomkova, sanal dünyaların çocukların kendi kimliklerini keşfetmelerine ve geliştirmelerine yardımcı olabileceğini söylüyor. Metaverse’de kurulan sosyal çevre çocukların sosyal hayatını kısıtlamaz. Bu sayede çocuklar fiziksel dünyada geliştirmeyecekleri birçok bireysel özelliği, tercihi ve yeteneği keşfedebilir. Tomkova sözlerine şöyle devam ediyor: “Çevrimiçi topluluklarda bir şey yaratmaya ve bu topluluğun bir parçası olmaya yönelik fırsatlar da vardır. Metaverse, çocukların büyüdükleri çevrede onlara rahatsızlık veren stres kaynaklarıyla başa çıkmalarına yardımcı olabilecek bir rahatlama ve macera aracı olarak da işlev görüyor.”
Çocuklar çevrimiçi ortamda bir strateji uzmanı, ekip oyuncusu veya ilgili ve becerikli lider rollerini benimseyebilir. Bu deneyimler çevrimdışı dünyaya aktarılabilir. Tomkova bununla ilgili olarak ise, “Bazı metaverse’ler veya sanal gerçeklikler sosyal sorunlar için empatinin, şefkatin veya farklı kültürlere hoşgörünün gelişmesini bile öğretebilir.” diyor. Çocuklar metaverse yoluyla başkaları hakkında daha fazla şey öğrenmekle kalmaz ayrıca kendileri hakkında da yeni şeyler öğrenebilir. Tomkova'ya göre bu durum çocukların kendilerini nasıl gördükleri ve genel olarak ilişkilerdeki tercihleri konusunda temel bir değişikliği tetikleyebilir ve çocukların birbirlerine güvenmesini ve daha değerli becerileri kazanmasını sağlarken çevrimdışı ortamda başka ilişkilerin bile gelişmesini sağlayabilir.
Çocuğun metaverse deneyimi oyun dolu bir mini proje yönetimi olarak da değerlendirilebilir. Fortnite’daki V-Bucks gibi ücretli olan dijital içerikler metaverse’de kripto para birimleriyle veya dijital değerlerle satın alınır. Oyuncular bunları oyun içi satın alma işlemleri için kullanır; bu da çevrimiçi maliyet yönetimi sağlama anlamına gelir. Tomkova, bununla ilgili olarak şu öneride bulunuyor: “Bu süreçte çocuğa rehberlik etmek önemlidir. Bu nedenle, sanal dünyaları çocuklarınızla beraber deneyimlemek, kripto para birimlerinin değerini, bunların normal para birimlerine oranlarını ve satın almaların sonuçlarını öğrenmek faydalıdır.” Belli kuralların konulması, çocuklar için uygulama içi satın alma işlemlerinde kısıtlamaların belirlenmesi ve finansal okuryazarlığın beraber öğrenilmesi bu nedenle çok önemlidir.
Ebeveynleri tarafından eşlik edilen çocuklar oyun oynarken rüyalarının peşinden gitmeyi deneyebilir ve fiziksel dünyada gerçekleştirmeleri mümkün olmayan hayallerini yaşayabilir. Metaverse sanal objelere sahip olmaya, nesneler inşa etmeye veya popüler bir sanatçı olmaya yönelik fırsatlar da sunar. Metaverse’de hayal gücünün sınırı yoktur. Yine de, çocukların faydalandığı tüm çevrimiçi faaliyetlerde olduğu gibi bazı riskleri de vardır. Potansiyel tehlikelerden bazıları nelerdir?
Çeşitli video oyunlarında ve sosyal medyada olduğu gibi metaverse’ler de potansiyel bağımlılık riski taşımaktadır. “Çocuklar sanal dünyada rahatlama ve kabul görme duygusunu deneyimleyebilir. Bağımlılığın önlenmesi uzun süreli bir çaba gerektirir. Ebeveynler çocuklarının akıl sağlığına erken yaşlardan itibaren dikkat etmelidir. İlişkilerin doyurucu olması ve ailede bir güven duygusunun yerleşmesi çok önemlidir.” diye ekliyor Tomkova. Ayrıca, 13 yaşından küçük çocuklar için sanal gerçeklik deneyimlerini tavsiye etmiyor. Çocuğunuzla sorunlu deneyimler ve belirli maceralar hakkında konuşmanın yani iletişim kurmanın kilit bir önemi vardır. “Deneyimleri hakkında konuşmak, onlara neler hissettirdiğini anlamak ve benzer davranışları çevrimdışı dünyada nerede kullanabileceklerini konusunda tartışmak önemlidir.”
Metaverse’ün diğer dezavantajlarına siber zorbalık veya şiddet, uygun olmayan dil kullanımı, nefret söylemleri ve yanlış bilgilerin yayılması eklenebilir. “Instagram gibi sosyal medya mecralarında çoğunlukla gerçek fotoğraflar kullanılıyor. Metaverse’de ise kullanıcılar hayali dijital avatarları tarafından temsil edilmekte. Geleceğin büyük problemlerinden biri herkesin mükemmel göründüğü bir dünyada geçirilen zamanı kontrol etmek olacaktır. Bu da bir çocuğun kendi öz saygısı konusunda sorunlara yol açabilir.” İnsanların çevrimiçi olarak bir araya geldiği her yerde potansiyel riskler de olacaktır. Ebeveynler çocuklarının zarar görmesini önlemek için etkili yöntemler belirlemeli ve gençleri sözü edilen siber tehditler hakkında eğitmelidir.
Metaverse hem sanal hem de fiziksel dünyayı dönüştürme potansiyeline sahiptir. Bu avantaj ve dezavantajların gerçek kapsamını muhtemelen yalnızca gelecekte yaşanacak gelişmeler ortaya çıkarabilir. Ancak kilit sorular gizlilik sorunları üzerine yoğunlaşacaktır. ESET güvenlik farkındalığı uzmanı Ondrej Kubovic konuyla ilgili olarak şu yorumda bulunuyor: “Gereksiz kişisel bilgi paylaşımı ve kullanıcı davranışları hakkındaki verilerin toplanması sosyal ağlar ve oyun platformlarında üzerinde çalışılan bir sorun. Şu anda bu durum metaverse’ün en büyük sorunu olarak görünmeyebilir. Ancak zamanında ele alınmazsa teknoloji devlerinin her zaman kullanıcıların lehine kullanmayacağı çok miktarda verinin toplamasıyla sonuçlanacaktır.” Bu nedenle çocuklara metaverse gibi çevrimiçi ortamlarda gizli bilgilerini paylaşmamaları ve dikkatli davranmaları gerektiğini öğretmek önemlidir.
Android için ESET Ebeveyn Kontrolü
30 GÜN BOYUNCA ÜCRETSİZ DENEYİNHem çevrimiçi dünyayı hem de çocuklarınızın kimliğini daha güvenli ve korunur hale getirmek için yapabileceğiniz bazı şeyler var. Daha fazlasını öğrenmek için bu blog yazımızı okuyun.
İnternet öğrenme ve büyüme için sayısız fırsat sunarken siber suçluların çocuklarınızın kişisel bilgilerini çalma olasılığı da dahil olmak üzere bazı riskler de barındırır. Çocuğunuzun kimlik hırsızlığı kurbanı olabileceğini gösteren kırmızı bayrakları tanıyın ve çocuğunuzun çevrimiçi kimliğini nasıl koruyacağınızı öğrenin.
Ne yazık ki tehditler daha da karmaşıklaştı ve daha kolay ulaşılabilir hale geldi. Bugün siber uzayın çehresini şekillendiren bazı durumlara bir göz atalım.
